Dieta dla osób z niepełnosprawnością nie jest tematem, o którym myśli się w pierwszej kolejności. Tymczasem jest to bardzo ważna kwestia i zdecydowanie nie możesz jej pominąć. Dobrze skomponowany plan żywieniowy pomoże Ci odzyskać siły, powrócić do sprawności i utrzymać zdrowie. Przedstawiamy Ci, w jaki sposób musisz komponować posiłki, by dieta zaspokajała wszystkie Twoje potrzeby.

Dlaczego żywienie osób z niepełnosprawnością ruchową jest takie ważne?

Problemem, z jakim w powrocie do samodzielnego życia muszą borykać się osoby z niepełnosprawnością, jest nieumiejętność dostosowania diety do aktualnych potrzeb i poziomu aktywności. Często powoduje to wahania masy ciała – nie tylko jej wzrost, ale i spadek.

Tymczasem właściwe żywienie jest kluczowe dla zdrowia. Pozwala utrzymać właściwą wagę, a jednocześnie wspomaga funkcjonowanie kluczowych układów organizmu i zapobiega nowym problemom zdrowotnym, w tym:

• otyłości,
• nadciśnieniu tętniczemu,
• nieprawidłowemu krążeniu,
• zachwianiu gospodarki lipidowej,
• nietolerancji glukozy,
• częstym zaparciom,
• problemach z bezsennością i chronicznym zmęczeniem.

To wszystko ma wpływ nie tylko na Twoje zdrowie, ale i komfort życia. Odpowiednio skomponowana dieta doda Ci energii i sił do działania.

Kaloryczność diety osób z niepełnosprawnościami

W większości przypadków ograniczenia ruchowe związane z niepełnosprawnością są przyczyną mniejszej aktywności. Niektóre źródła argumentują więc, że dzienna kaloryczność przyjmowanych posiłków w żywieniu osób z niepełnosprawnością ruchową powinna być o około 1000 kcal niższa niż wcześniej. Niekiedy wskazuje się także, że zapotrzebowanie energetyczne wynosi zaledwie 1500–1800 kcal.

Musisz jednak pamiętać, że są to bardzo ogólne zasady i podane wartości kaloryczności posiłków nie sprawdzą się w przypadku każdej osoby. Pamiętaj też, że nie każda niepełnosprawność ruchowa wiąże się z brakiem aktywności fizycznej. Intensywna rehabilitacja, ćwiczenia w domu czy zajęcia sportowe zwiększają zapotrzebowanie energetyczne – i to znacznie.

W takich przypadkach drastyczne ograniczenie podaży kalorii może przynieść Ci więcej szkody niż pożytku, a w końcu prowadzić do zaniku masy mięśniowej, anemii i wielu innych chorób wynikających z pożywienia.

Najlepiej, jeśli swój plan żywienia skonsultujesz z lekarzem, rehabilitantem lub dietetykiem mającym doświadczenie w pracy z osobami z niepełnosprawnościami. Specjalista pomoże Ci ustalić Twoje zapotrzebowanie kaloryczne. Ty zaś skup się na jakości przygotowanych posiłków i na tym by Twoja dieta zawierała wszystkie potrzebne Ci składniki odżywcze.

Jak wygląda piramida żywieniowa dla osób z niepełnosprawnością?

Jeśli chodzi o składniki odżywcze, które powinny stanowić bazę Twoich posiłków, to ich proporcje są bardzo zbliżone do tych występujących w standardowej diecie. W diecie dla osób z niepełnosprawnością największe jest zapotrzebowanie na węglowodany, które powinny stanowić 55–57% Twojej diety. Ilość tłuszczów w diecie powinna wynosić natomiast 15–30%, a białek 10–15%.

Ma to odzwierciedlenie w piramidzie żywieniowej. Zaczynając od podstawy trójkąta, przedstawia się ona następująco:

1. Produkty zbożowe. To zdrowe źródło węglowodanów, które dostarczą Ci niezbędnej dawki energii w ciągu dnia.
2. Warzywa i owoce. Dostarczą Ci wielu niezbędnych minerałów i witamin, a     także wspomagającego trawienie błonnika.
3. Produkty mleczne. Są doskonałym źródłem wapnia, białka, a także korzystnych dla flory jelitowej bakterii. Codziennie dostarczaj przynajmniej dwie porcje tych produktów.
4. Rośliny strączkowe, ryby i chude mięso. Dostarczają Ci niezbędne ilości białka oraz witamin z grupy B.
5. Tłuszcze. To bogate źródło kwasów omega-3, omega-6 oraz omega-9.

Dieta osób z niepełnosprawnością – co jeść, a czego unikać?

Piramida żywieniowa daje Ci ogólny pogląd na to, jak komponować posiłki. Z pewnością wiesz jednak, że węglowodany lub tłuszcze mogą być zarówno szkodliwe, jak i bardzo korzystne. Musisz więc zwracać szczególną uwagę na jakość spożywanych produktów. Przedstawiamy kilka wskazówek, które pomogą Ci bez wysiłku komponować pełnowartościowe posiłki.

• Najlepszym źródłem węglowodanów są kasze i makarony z pełnego przemiału, brązowy ryż, chleb razowy. Ogranicz natomiast spożywanie jasnego pieczywa i ziemniaków.
• Do minimum ogranicz spożywanie cukrów (to też węglowodany!). W codziennej diecie powinny wystarczyć Ci te obecne w owocach. Uważaj jednak na to, by nie jeść ich za dużo. Idealna proporcja pomiędzy warzywami i owocami w diecie wynosi 5:1.
• Spróbuj jak najczęściej zastępować tłuszcze zwierzęce tłuszczami roślinnymi.
• Czerwone mięso zastąp drobiem lub rybami (ale nie przesadzaj z tymi drugimi).
• Ogranicz lub wyeliminuj spożycie alkoholu.
• Głód pomiędzy posiłkami zaspokajaj wartościowymi przekąskami takimi jak orzechy lub suszone owoce. To świetne źródło magnezu i witamin (w szczególności A i E), pomocne także przy poprawie samopoczucia.
• Pij dużo płynów. Stawiaj na wodę, zieloną herbatę lub lekkie napary ziołowe.

Być może trudno będzie przyzwyczaić się do tak „odchudzonej” diety. Ale wcale nie musi być ona ani nudna, ani niesmaczna. Jak widzisz, wszystko tkwi w szczegółach i znalezieniu mniej kalorycznych, ale równie pysznych zamienników niektórych produktów.

Efekty takiej diety przychodzą bardzo szybko. Ma ona ogromne znaczenie nie tylko dla ciała, ale i dla ducha.